Hoe werkt het?
In een gemeenschappelijk archeologisch onderzoek zullen we een reeks kleine proefputjes graven op verschillende locaties in en om het dorp. Aan de hand van het vondstmateriaal dat wordt verzameld, kunnen we ons een eerste beeld vormen van de plaats en omvang van bewoning op verschillende momenten in de tijd.
Burgerwetenschap
CARE is een gemeenschapsarcheologie project. Hierin werken inwoners en archeologen nauw samen in het onderzoek naar de geschiedenis van hun dorp.
Doel hiervan is mensen te deel te maken van het onderzoek naar de geschiedenis van hun eigen woonplaats samen met hun buurtgenoten en daarmee de gemeenschapszin te versterken.
Tegelijkertijd biedt het mogelijkheden informatie te verzamelen op plekken die normaal niet toegankelijk zijn voor onderzoek, maar onmisbaar voor de studie naar de ontwikkeling van onze dorpen.
10 principes
van de
burgerwetenschap
Het CARE project volgt de tien principes van de burgerwetenschap zoals deze zijn opgesteld door de European Citizen Science Association (ECSA):
- Actief betrekken
Burgerwetenschappelijke projecten betrekken burgers actief bij wetenschappelijk onderzoek dat nieuwe kennis of inzichten oplevert.
3 Wederzijdse voordelen
Zowel professionele wetenschappers als de burgerwetenschappers hebben baat bij hun deelname.
2 Echt onderzoek
Burgerwetenschappelijke projecten leiden tot een écht wetenschappelijk resultaat.
4 Deelname in verschillende fasen van het onderzoek
Burgerwetenschappers kunnen deelnemen aan verschillende fases van het wetenschappelijk onderzoek.
5 Terugkoppeling
Burgerwetenschappers krijgen feedback vanuit en over het project.
8 Erkenning
Burgerwetenschappers krijgen erkenning in de projectresultaten en publicaties.
6 Volwaardige aanpak
Burgerwetenschap wordt beschouwd als een onderzoeksaanpak zoals elke andere, met eigen mogelijkheden en beperkingen.
9 Evaluatie van het onderzoek
Burgerwetenschapsprogramma’s worden geëvalueerd op hun wetenschappelijke output, datakwaliteit, ervaring van de deelnemers en hun impact op maatschappij of beleid.
7 Open-acces data
Data van citizen-science projecten worden (zoveel mogelijk) openbaar ter beschikking gesteld en de resultaten in open-acces vorm gepubliceerd.
10 Volgens de regels
De projecten worden uitgevoerd in lijn met de geldende wetgeving en ethische regels.
Binnen het CARE-project vervullen lokale heemorganisaties en archeologische werkgroepen een belangrijke rol in de organisatie en coördinatie van het onderzoek in het eigen dorp en zijn vrijwilligers verantwoordelijk voor het verzamelen van de onderzoeksgegevens door het opgraven van de proefputjes. Professionele archeologen begeleiden dit project en borgen de wetenschappelijke kwaliteit ervan.
Opzet van het project
Deelnemende dorpen
Best
Een agglomeraat van verschillende woonkernen aan een doorgaande weg tussen een voormalig moerasgebied en uitgestrekte heidelandschap
Boxtel
Heerlijkheid met stedelijke aspiraties gelegen aan een knooppunt van doorgaande (water)wegen dat uitgroeide tot een forse marktplaats.
Esch
Klein lintvormig kerkdorp aan de Dommel met een geschiedenis die teruggaat tot de Romeinse tijd.
Gemonde
Een klein kerkdorp met een vroeg-middeleeuwse oorsprong omringd door een kleinschalig landbouwgebied.
Liempde
Gaaf agrarisch dorp, gelegen aan het Dommeldal te midden van de oude akkercomplexen
Oirschot
De oude hoofdplaats van het kwartier Kempenland in de Meierij van ‘s-Hertogenbosch. Een agrarisch dorp met een bestuurlijke en economische centrumfunctie.
Woensel
Middeleeuws kerkdorp dat in 1920 werd opgenomen in de industriestad Eindhoven en nu hiervan een buitenwijk vormt.
Impressie
In 2018 waren we te gast bij de Market Bosworth Society, een van onze Engelse projectpartners, toen deze puttenonderzoek uitvoerde in hun dorp. Deze geeft een goed beeld van hoe een dergelijk project er in de praktijk uit kan zien.
Veldwerk
1 Uitzetten van de putten
Op basis van vooronderzoek en beschikbaarheid van percelen worden verspreid door het dorp 1x1m vakken uitgezet. Deze zullen gedurende het weekeinde worden opgegraven.
2 Klaarzetten van het materiaal
In de vroege ochtend worden de gereedschappen en documentatiematerialen klaar gezet voor elk team om mee aan de slag te kunnen.
3 Startbijeenkomst
De deelnemers worden ontvangen in een centrale zaal (tevens uitvalsbasis gedurende het weekeinde) voor een inleidende presentatie, werk- en veiligheidsinstructies.
4 Opgraven van de proefputten
Een team van 3-4 personen graaft een proefputje (1x1m) op in lagen van 10 cm en legt hun bevindingen vast aan de hand van een documentatieformulier. Deelnemers graven (desgewenst) in eigen tuin of buurt.
5 Grond uitzeven
De vrijgekomen grond wordt zorgvuldig uitgezeefd op zoek naar dateerbaar vondstmateriaal (aardewerk, glas & metaal).
6 Ondersteuning in het veld
In het veld zijn professionele archeologen aanwezig om de opgravingen te begeleiden en te ondersteunen. Zij zijn beschikbaar voor vragen en aanvullende uitleg waar nodig.
7 Interviews
Gedurende de opgraving worden mensen uitgenodigd om te vertellen over hun vondsten en bevindingen.
Vondstverwerking
Net zo belangrijk als de opgravingen is de verwerking van het vondstmateriaal. Dit gebeurt parallel aan het veldwerk in de centrale ruimte.
8 Verzamelen vondstmateriaal
Terwijl het veld in volle gang is wordt binnen het vondstmateriaal verwerkt. Regelmatig worden verse vondsten naar het hoofdkwartier gebracht.
9 Wassen & splitsen
Binnen gebrachte vondsten worden geregistreerd en gewassen en zorgvuldig gescheiden per put en verzamellaag gedroogd.
10 Sorteren
Vondstmateriaal wordt gesorteerd naar materiaalsoort ingevoerd in een database en klaargemaakt voor de materiaal specialisten.
11 Determinatie
De gevonden stukken worden geïdentificeerd en waar mogelijk wordt de ouderdom ervan bepaald.
12 Ervaringen uitwisselen
Aan het einde van het weekeinde komen de deelnemers weer bij elkaar. Elk team verteld in het kort iets over hun ervaringen en bevindingen. Deze inzichten worden samengebracht in een presentatie van de eerste bevindingen.
Videoreportage
De Market Bosworth Society heeft een videoreportage gemaakt van hun onderzoeken. Dit geeft alvast een goede indruk van een indruk te geven van wat het project in gaat houden en hoe mensen hier op verschillende manieren in bij kunnen dragen.
Bosworth Links Dig 2017
Bosworth Links Dig 2018